The best MOVIES of 2019
1. Koko-di Koko-da / Johannes Nyholm / Dania, Szwecja / 2019
+ za zręczne wykorzystanie elementów horroru w psychologicznej podróży wgłąb traumy śmierci i procesu żałoby
+ za minimalizm narracji i redukcję emocjonalności na rzecz autopsji stadium psychicznego bohaterów
2. Sny wędrownych ptaków / Birds of Passage / Pájaros de verano
Ciro Guerr, Cristina Gallego / Dania, Meksyk, Kolumbia / 2018
+ za arcydzieło totalne
3. Ága / Milko Lazarov / Francja, Niemcy, Bułgaria / 2018
+ za najczystsze filmowe catharsis
4. Synonimy / Synonyms / Synonymes / Nadav Lapid / Francja, Izrael, Niemcy / 2019
+ za nietypowy obraz “obcego” próbującego zasymilować się z nowym otoczeniem
+ za kolosalną dawkę inteligentnego i miejscami absurdalnego humoru
+ za musztardowy płaszcz
5. Kapitan / Der Hauptmann / Robert Schwentke / Francja, Niemcy, Polska / 2017
+ za narrację na miarę klasyków kina
+ za nieskazitelne, wbijające w fotel zdjęcia
6. Joker / Todd Phillips / Kanada, USA / 2019
+ za wielowymiarowość, metaforyczność i uniwersalność świata przedstawionego
+ za bohatera zrodzonego z bólu i niesprawiedliwości, na którego czekaliśmy
+ za przełamanie konwencji gatunku filmu komiksowego
7. Faworyta / The Favourite / Jorgos Lanthimos / Irlandia, USA, Wielka Brytania / 2018
+ za ładunek intelektualny, tak rzadki w kinie, a tak powszechny u Lanthimosa
+ za fenomenalne kreacje aktorskie
8. Atlantyda / Atlantida / Valentyn Vasyanovych / Ukraina / 2019
+ za odklejenie od kompromisów
+ za odwagę w tworzeniu kina trudnego, nieoczywistego, a jednak niezwykle namacalnego
+ za zwyczajnych-niezwyczajnych bohaterów, na których widzowi zależy
+ za długie, teatralne ujęcia
9. The Lighthouse / Robert Eggers / Kanada, USA / 2019
+ za najczystszą filmową wirtuozerię – czyste złoto
10. Dwóch papieży / The Two Popes
Fernando Meirelles / Argentyna, USA, Wielka Brytania, Włochy / 2019
+ za szczerość i prawdziwe emocje
+ za magnetyzm narracyjny, który nie ma sobie równych
+ za jeden z najlepszych duetów aktorskich ostatnich lat
11. Van Gogh. U bram wieczności / At Eternity’s Gate
Julian Schnabel / Irlandia, Szwajcaria, Wielka Brytania, Francja, USA / 2018
+ za przełamanie konwencji w nurcie filmów biograficznych, odejście od typowej narracji osadzonej na życiowych punktach kulminacyjnych i skupienie się na stanie bohatera, przez co film stwarza wrażenie rozmowy z Van Goghiem, oddychania tym samym powietrzem, co on – niesamowite!
12. Portret kobiety w ogniu / Portrait of a Lady on Fire / Portrait de la jeune fille en feu
Céline Sciamma / Francja / 2019
+ za czystą doskonałość formalną i narracyjną – wielkie kino od pierwszego do ostatniego kadru
+ za obojczyki Noémie Merlant
13. Matthias i Maxime / Matthias and Maxime / Matthias et Maxime
Xavier Dolan / Kanada / 2019
+ za pozbawione fałszu emocjonalne tsunami
+ za portret pokolenia i jednostek – Dolan kolejny raz udowadnia, że jest znakomitym obserwatorem ludzkiej natury
14. Żegnaj, mój synu / So Long, My Son / Di jiu tian chang / Wang Xiaoshuai / Chiny / 2019
+ za subtelne uchwycenie zmagania z żałobą
+ za wrażliwą, cichą narrację, która robi większe wrażenie, niż niejeden krzyk
+ za portret społeczny Chin na przestrzeni lat
15. Mid90s / Najlepsze lata / Jonah Hill / USA / 2018
+ za genialny obraz beztroski, pasji i przyjaźni, który nie udaje wielkiego dzieła
+ za najlepszą w karierze kreację Lucasa Hedgesa
16. Monument / Jagoda Szelc / Polska / 2018
+ za wszystko
17. Człowiek, który wszystkich zaskoczył / The Man Who Surprised Everyone / Czełowiek, kotoryj udiwił wsiech
Natasza Merkulowa, Aleksiej Czupow / Rosja, Francja, Estonia / 2018
+ za oryginalny scenariusz i nietypowe podejście do problemu choroby terminalnej
18. Wysoki sądzie / Kohtunik / Andres Puustusmaa / Estonia
+ za dyscyplinę narracji przywodzącą starą, dobrą szkołę filmową
+ za anatomię zbrodni i kary w kafkowskim stylu
19. Ostry odległy łoskot / Rough Remote Rumble / Ronco rumor remoto
Jorge López Navarrete / Hiszpania / 2018
+ za doskonałe zdjęcia, budujące sprawnie narrację
+ za wyjątkową metaforę odchodzenia, pozostawiania po sobie porządku, powrotu do bycia częścią natury – czyli prochem – wszystkim i niczym
+ za odwagę zrobienia filmu, w którym nie pada ani jedno słowo (podobnie jak w “Black Level” czy “Plemieniu”)
20. Przynęta / Bait
Mark Jenkin / Wielka Brytania / 2019
+ za powrót do tradycyjnych narzędzi filmowych: kamery 16mm, formatu 4:3
+ za brak moralizatorstwa przy jednoczesnym ukazaniu “walki” dwóch biegunów
21. Boże Ciało / Jan Komasa / Polska / 2019
+ za historię przemyślaną d początku do końca, bez najmniejszej skuchy
+ za pozostawienie widza z poczuciem buntu i niesprawiedliwości
22. Niewidoczne życie sióstr Gusmao / A Vida Invisível de Eurídice Gusmão / Karim Aïnouz / Brazylia / 2019
23. Bacurau
Kleber Mendonça Filho, Juliano Dornelles / Brazylia, Francja / 2019
+ za gatunkową metaforę systemu
24. Schyłek dnia / Napszállta / László Nemes / Węgry / 2018
+ za narracyjny fresk, na który stać tylko Nemesa
+ za hołd myśli feministycznej
25. Królowa Kier / Dronningen / May el-Toukhy / Dania, Szwecja / 2019
+ za gorzki acz realistyczny obraz wykorzystywania władzy i pozycji
26. Powrót Bena / Ben Is Back / Peter Hedges / USA / 2018
+ za wnikliwe studiom uzależnienia, pozbawione taniej, amerykańskiej ckliwości
27. Parasite / Gi-saeng-chung / Joon-ho Bong / Korea Południowa / 2019
+ za międzygatunkowy climax
28. Siedzący słoń / Da xiang xi di er zuo / Hu Bo / Chiny / 2018
+ za nostalgiczną podróż w głąb samotności i braku nadziei
29. Wysoka dziewczyna / Beanpole / Dylda
Kantemir Bałagow / Rosja / 2019
+ za surowy obraz okaleczonej Rosji i okaleczonych kobiet
30. Deerskin / Le daim / Quentin Dupieux / Francja / 2019
+ za zabójczy styl
+ za przepyszną zabawę kinem
+ za absurdalny humor
NAJLEPSZY REŻYSER
1. Valentyn Vasyanovych – Atlantyda / Atlantida / Ukraina / 2019
+ za odawę i bezkompromisowość, a jednocześnie konsekwencję w tworzeniu własnego języka filmowego
+ za mikro i makro analizę przedstawianego świata
2. Robert Eggers – The Lighthouse
3. Jorgos Lanthimos – Faworyta / The Favourite
4. Johannes Nyholm – Koko-di Koko-da
5. Xavier Dolan – Matthias i Maxime / Matthias and Maxime
6. Jaśmina Wójcik – Symfonia Fabryki Ursus
NAJLEPSZE ZDJĘCIA
1. Florian Ballhaus – Kapitan / Der Hauptmann
2. Jarin Blaschke – The Lighthouse
3. Omar Quezada – Ostry odległy łoskot / Rough Remote Rumble
4. Mark Jenkin – Przynęta / Bait
5. Valentyn Vasyanovych – Atlantyda / Atlantida
6. Claire Mathon – Portret kobiety w ogniu / Portrait of a Lady on Fire
7. Benoît Delhomme – Van Gogh. U bram wieczności / At Eternity’s Gate
8. Mátyás Erdély – Schyłek dnia / Napszállta
NAJLEPSZY AKTOR
1. Joaquin Phoenix – Joker
2. Jonathan Pryce – Dwóch papieży / The Two Popes
3. Anthony Hopkins – Dwóch papieży / The Two Popes
NAJLEPSZA AKTORKA
1. Olivia Colman – Faworyta / The Favourite
FILMY DOKUMENTALNE
1. Symfonia Fabryki Ursus / Jaśmina Wójcik / Polska / 2018
+ za kreatywność i odwagę – takie kino jest na wagę złota
+ za ucztę formalną: perfekcyjne kadry, zero przypadkowości, dopieszczony montaż
+ za wrażliwość audiowizualną twórczyni i umiejętność opowiadania historii
+ za mistyczną podróż w czasie – w rytmie maszyn i bicia ludzkiego serca
2. Co zrobisz, gdy świat stanie w ogniu? / What You Gonna Do When the World’s on Fire? / Roberto Minervini / Włochy, Stany Zjednoczone, Francja / 2018
+ za formę przypominającą improwizację fabularną
+ za przemycanie ludzkich dramatów po cichu, bez patosu
+ za portrety nie do zapomnienia
3. Kraina miodu / Honeyland / Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov / Macedonia / 2019
+ za niesamowity obraz miłości do natury, świadomości, że jest ona częścią nas
+ za konfrontację troski o przyrodę z pasożytniczą postawą nastawioną na zysk i bezmyślnym, bezpodstawnym niszczeniem fauny i flory
4. Cała przyjemność po stronie kobiet / # Female Pleasure / Barbara Miller / Szwajcaria, Niemcy / 2018
+ za portrety kobiet, które zmieniając swoje życie, zmieniają świat
+ za walkę z patriarchatem, dyskryminacją, uprzedzeniami lokalnych społeczności
+ za odwagę odkrywania psychicznych i fizycznych ran
5. Obywatel K / Citizen K / Alex Gibney / USA, Wielka Brytania
+ za bezbłędną metaforę systemów i układów sił
6. Pod ostrzałem / Under the Wire / Chris Martin/ Wielka Brytania / 2018
+ za wstrząsająca relacja z wojny w Syrii, z rzezi ludności cywilnej i z tego, jak świat odwraca wzrok, kiedy nie musi patrzeć lub kiedy w pomocy nie ma interesu
7. Sztuka Pauline Kael / What She Said: The Art of Pauline Kael / Rob Garver / USA / 2018
+ za inspirujęcy portret bezkompromisowej, lubującej się w aluzjach i ciętym piórze, a przy tym niespotykanie dowcipnej Pauline Kael, jednej z najbardziej wpływowych krytyczek filmowych w historii kina
8. Halston / Frédéric Tcheng / USA / 2019
+ za tętniąca amerykańskim stylem lat 80-tych opowieść o pasji, miłości do życia, perfekcjonizmie, pracy ponad siły, despotyzmie, zagubieniu we własnym sukcesie i bolesnym upadku
9. Varda według Agnès / Varda by Agnès / Agnès Varda / Francja / 2019
Agnès Varda opowiada o sobie i swojej miłości do sztuki filmowej. Czy może być coś piękniejszego?
10. Polityka jednego dziecka / One Child Nation / Zhang Lynn, Nanfu Wang / Chiny, USA
+ za poruszający obraz programu kontroli popoulacji w Chinach
+ za niejednoznaczne portrety ludzi uwikłanych w system
The best TV SHOWS of 2019
1. Fleabag – season 2
Już pierwszy sezon Fleabag był czystą wspaniałością, ale w drugim twórcy przeszli samych siebie. Humorystyczna opowieść o radzeniu sobie z traumą, z idealnie wyważonym balansem słodyczy i gorzkości. Miód.
2. The End of the F***ing World – season 2
Kocham mocą tysiąca słońc. Niektóre rzeczy po prostu są nasze i to jest zdecydowanie “mój” serial.
3. Watchmen
Trochę słaby początek, mocno niejasny i utrudniający wejście w narrację osobom nie mającym wcześniej styczności z komiksem czy filmem, ale Jean Smart i jej “przypowieść” o Bogu w trzecim odcinku, wynagradzają wszystko. Potem jest już tylko lepiej.
4. Czarnobyl / Chernobyl
Jeden z największych sukcesów HBO. Sześć miażdżących odcinków o największej katastrofie w historii energetyki jądrowej. Znakomite kino.
5. Sex Education
Lekki, przyjemny, zabawny. Miejscami mocno schematyczny, ale nadrabia humorem i postaciami.
6. Niewiarygodne / Unbelievable
Mocny, trzymający w napięciu dramat kryminalny, obnażający piekło ofiar gwałtu i tego, jak wiele zależy od śledczych, ich psychologicznych umiejętności i zwykłej ludzkiej empatii. Ogląda się na jednym wdechu.
7. Fosse / Verdon
Bardzo dobry serial poświęcony twórczości jednego z najwybitniejszych choreografów amerykańskich, Boba Fossa oraz jego związkowi z Gwen Verdon. Nieco nierówny, ale nadrabiający fenomenalnym aktorstwem przede wszystkim Michelle Williams.
8. Na cały głos / The Loudest Voice
Miejscami nieco chaotyczny, ale dalej mięsisty obraz wykorzystywania władzy i pozycji, obnażający hipokryzję mediów.
9. Euforia / Euphoria
Portret nastolatków w dobie social mediów, poruszający całe spektrum problemów wieku dorastania – i nie tylko dorastania. Formalnie doskonały – pełen montażowych smaczków, nadających mu miejscami teledyskowego wymiaru. Niestety nie wykorzystujący swojego potencjału, spłycający wątki, skręcający w banały. Ale przede wszystkim kombinacjami gubiący emocjonalną szczerość i zostający daleko chociażby za norweskim “SKAM”-em.
10. Jak nas widzą / When They See Us
Historia pięciu nastolatków niesłusznie skazanych za gwałt. Wstrząsający, niewygodny portret uprzedzeń rasowych, braku kompetencji policji i opieszałości wymiaru sprawiedliwości.
AGNIESZKA PILACIŃSKA 