DOCS AGAINST GRAVITY 19 / 2022
19. edycja festiwalu Millennium Docs Against Gravity obrodziła przede wszystkim rodzimymi dokumentami. Niemal wszystkie znalazły się w mojej czołówce, w tym dwa na samej górze. Cieszy to niezmiernie i przypomina, jak uzdolnionych mamy twórców. Oby więcej takich sytuacji.
Z pięćdziesięciu obejrzanych tytułów wyłuskałam moje TOP 15. Pełne recenzje oraz notki możecie przeczytać na portalu PEŁNA SALA, w relacji z tego wydarzenia – tutaj tylko ranking.
8/10
Simona
reż. Natalia Koryncka-Gruz / Polska / 2022
recenzja na PEŁNA SALA – SIMONA
Lot / Flight
reż. Anna Zakrzewska, Łukasz Ronduda / Polska/ 2022
recenzja na PEŁNA SALA – LOT
Wulkan miłości / Fire of Love
reż. Sara Dosa / Kanada, USA / 2022
+ za pasję ważniejszą niż życie
+ za ziarno filmowej kliszy
+ za prawdopodobnie najbardziej oryginalną ever kapsułę czasu
Pisklaki / The Fledglings
reż. Lidia Duda/ Polska / 2022
notka na PEŁNA SALA – MDAG
Nelly i Nadine / Nelly & Nadine
reż. Magnus Gertten / Szwecja, Belgia, Norwegia, Dania / 2022
notka na PEŁNA SALA – MDAG
7/10
Krowa / Cow
reż. Andrea Arnold/ Wielka Brytania / 2021
+ za portret człowieka, w którym człowieka w ogóle nie ma: w końcu to co robimy innym, mówi o nas najwięcej
Domokaust / Housewitz
reż. Oeke Hoogendijk / Niderlandy / 2021
notka na PEŁNA SALA – MDAG
Nothing Compares
reż. Kathryn Ferguson / Irlandia, Wielka Brytania / 2022
notka na PEŁNA SALA – MDAG
Jedz tę cholerną rybę! / Eat Your Catfish
reż. Noah Amir Arjomand, Adam Isenberg, Senem Tüzen / USA, Hiszpania, Turcja / 2021
+ za prześwietny zabieg formalny, który nie szuka współczucie i nie szantażuje emocjonalnie
Trzy minuty zawieszone w czasie / Three Minutes – A Lengthening
reż. Bianca Stigter / Niderlandy, Wielka Brytania / 2021
+ za zbudowanie całej narracji na zaledwie trzech minutach materiału archiwalnego w sposób, który zapada głęboko w pamięć
Silent Love / Silent Love
reż. Marek Kozakiewicz / Polska / 2022
notka na PEŁNA SALA – MDAG
Bestie ze Złego / Beasts
reż. Tomasz Knittel / Polska / 2022
notka na PEŁNA SALA – MDAG
Lombard / The Pawnshop
reż. Łukasz Kowalski / Polska / 2022
recenzja na PEŁNA SALA – LOMBARD
Jason
reż. Maasja Ooms / Niderlandy/ 2021
recenzja na PEŁNA SALA – JASON
Licht – szaleństwo czy opera / Licht – Stockhausen’s Legacy
reż. Oeke Hoogendijk / Niderlandy / 2022
notka na PEŁNA SALA – MDAG
DOCS AGAINST GRAVITY 18 / 2021
08/10
1. Przeżyć / Flee / Jonas Poher Rasmussen / Dania, Francja, Szwecja / 2021
+ za prawdziwe emocje i poruszenie najczulszych strun duszy
+ za oryginalny pomysł opowiedzenia dramatycznej historii za pomocą animacji
+ za historię wykluczenia, strachu i samotności oraz odnalezienia akceptacji i nowego domu
+ za odwagę coming-outu przy pełnej świadomości zagrożenia jakie niesie on ze sobą dla człowieka pochodzącego z tak konserwatywnej społeczności
+ za lekcję człowieczeństwa i pokory
2. Truflarze / Truffle Hunters / Michael Dweck, Gregory Kershaw / Włochy, Grecja, USA / 2020
+ za ciepłą, urokliwą i niezmiernie humorystyczną historię o pasji, miłości do zwierząt i prostocie życia
3. Bezgłos / Silent Voice / Reka Valerik / Francja, Belgia
+ za udowodnienie, że forma w dokumencie może być takim samym nośnikiem historii jak w fabule
+ za zabiegi formalne, wynikające co prawda z konieczności zachowania anonimowości przez głównego bohatera, ale suma summarum nadające całości wybitnego charakteru
+ za przestrzeń daną zarówno widzowi, jak i bohaterowi – ucięte, duszne kadry, obleczone półgłosami, ale najczęściej milczeniem, półmroki – to wszystko buduje nieoczywistość, która wprawia w medytacyjny wręcz trans
+ za przedstawienie cierpienia jednostki w sposób wolny od dosłowności i szantażu emocjonalnego
+ za jeden z najciekawszych obrazów traumy, wyobcowania i samotności jaki widziałam
+ za ukazanie dramatu czeczeńskiej społeczności LGBT – również poza granicami kraju, gdzie każdy dzień oznacza oglądnie się ze strachu za siebie
+ za uniwersalność opowieści ujętą poprzez metaforę utraty przez głównego bohatera głosu, mogącą symbolizować utratę wolności, a nawet tożsamości – w końcu nasza narodowość jest w nas wrośnięta tak samo jak seksualność i jej odcięcie nie jest zabiegiem nie pozostawiającym ran
4. Album rodzinny / Rewind / Sasha Joseph Neulinger / USA / 2019
+ za olbrzymią odwagę zmierzenia się z traumą molestowania seksualnego
+ za wykorzystanie sztuki jako narzędzia terapeutycznego i rozliczeniowego
+ za obraz siły przywileju władzy, dobitnie pokazujący dlaczego ofiary przemocy seksualnej mają taką trudność w wyegzekwowaniu sprawiedliwości
+ za talent storytellingowy Sashy
5. Ucieczka na Srebrny Glob / Kuba Mikurda / Polska / 2021
+ za absolutne mistrzostwo storytellingu Mikurdy
+ za oddech i płynność narracji
+ za mnogość kontekstów w przedstawianiu tak skomplikowanej i wielkiej postaci, jaką był Andrzej Żuławski
6. Jacinta / Jessica Earnshaw / USA / 2020
+ za kino czystych emocji
+ za szczerość i demaskację uzależnienia oraz schematów dzieciństwa, przywiązania, które nie pozwalają nazwać “katem” kogoś, kto dał życie
7/10
7. Gabi od 8 do 13 / GABI, between ages 8 and 13 / Engeli Broberg / Szwecja / 2020
+ za prześwietny zapis odkrywania własnej tożsamości, a co najważniejsze prawa do bycia innym
+ za jedną z ciekawszych pozycji dotycząca niebinarności i transpłciowości
+ za samą Gabi – urzekającą urokiem i inteligencją
8. Śledztwo w domu spokojnej starości / The Mole Agent / Maite Alberdi / Chile, Niemcy, Hiszpania / 2020
+ za balansowanie między fabułą a dokumentem
+ za nieoczywisty portret samotności i dramatu starszych ludzi, zostawionych przez swoje rodziny, nierzadko przerażonych własną bezradnością i nadciągającym kresem
+ za wspaniałego głównego bohatera i przemianę w napisanym pod koniec filmu liście, będącym swoistym buntem przeciwko bierności i niepamięci
+ za ciepło i szczerość, nawet jeśli towarzyszy im ból
9. Kryptonim: Nagasaki / CODE NAME: Nagasaki / Fredrik S. Hana / Norwegia / 2021
+ za olbrzymią miłość twórców do kina jako sztuki narracyjnej i do zabawy formą i gatunkami
+ za projekcję wyobrażeń głównego bohatera, która jest polem popisu kreatywności
+ za pieśń na cześć wyobraźni jako remedium na krzywdę i ból
10. Na drodze ku świadomości / Aware – Reise in das Bewusstsein / Eric Black, Frauke Sandig / Niemcy, USA / 2021
+ za najlepszą w kinie lekcję empatii do planety
+ za głównych bohaterów – urzekających inteligencją, ale też spokojem ducha, wewnętrznym pięknem i energią – mogłabym ich słuchać godzinami
+ za spokój jaki po nim pozostaje
+ za groszek, który słyszy – już nigdy nie spojrzycie na tę roślinę tak samo
11. Ten deszcz nigdy nie ustanie / This Rain Will Never Stop / Alina Gorlowa/ Ukraina, Łotwa, Niemcy, Katar / 2020
+ za formę wybijającą go na tle innych pozycji festiwalu
+ za zestawienie ofiar i traum wojny z “wolnym” od świeżych ran, ale przecież też pełnym blizn, demokratycznym zachodzie
+ za metaforyczną podróż po przeszłości i szukaniu siły do budowania przyszłości przy ciągłym mierzeniu się z determinizmem
12. Zostało nam słońce / Apenas el sol / Arami Ullón / Szwajcaria, Paragwaj / 2020
+ za dziedzictwo Indian Ayoreo skolonizowanych przez białego człowieka
+ za refleksyjność i niesienie życiowych prawd
13. Notturno / Gianfranco Rosi / Francja, Niemcy, Włochy / 2021
+ za formalną perfekcję
+ za cichy acz dobitny obraz walki o przetrwanie
14. Czarny Jezus / A Black Jesus / Luca Lucchesi / Niemcy / 2020
+ za uniwersalny obraz hipokryzji – miłości do Boga przy jednoczesnym braku miłości do człowieka
+ za spojrzenie głównego bohatera, kiedy dowiaduje się o deportacji – ból, smutek, zawiedzenie, przy jednoczesnej konieczności trzymania gardy, nie poddawania się, dalszej, zapewne syzyfowej pracy – obraz, który zostanie mi na długo w pamięci, a który powinien co noc śnić się politykom
15. Ciało nie kłamie / Body of Truth / Evelyn Schels / Niemcy, Szwajcaria, Izrael / 2019
+ za portrety czterech wielkich artystek, których sztuka wyrosła na przeżytych traumach
+ za dojrzałość i życiową prawdę
16. Agonia / Tomasz Knittel / Polska / 2020
+ za wciągające, niezwykle ciekawe zgłębianie obszaru niszowego i zapominanego jakim jest polska muzyka tradycyjna
+ za pasję, którą czuć w każdej minucie filmu
17. Pieśni opresji / Songs of Repression / Estephan Wagner, Marianne Hougen-Moraga / Dania / 2020
+ za wstrząsającą historię niemieckiej kolonii w Chile, założonej w 1961, a będącej miejscem tortur, również seksualnych, dla jej członków
+ za wiwisekcję traumy, odebranego dzieciństwa i szansy na normalne życie
BIOGRAFIE
7/10
1. Najpiękniejszy chłopiec na świecie / Världens vackraste pojke / Kristina Lindström, Kristian Petri / Szwecja / 2021
+ za gorzki obraz upadku z piedestału i próbę odnalezienia swojego miejsca na świecie
2. Tańcząca z rekinami / Playing with Sharks: The Valerie Taylor Story / Sally Aitken / Australia / 2021
+ za fascynujący portret pasji i miłości do rekinów
3. Zappa / Alex Winter / USA / 2020
+ za sprawnie zrealizowany i ciekawy portret legendy
DOCS AGAINST GRAVITY 17 / 2020
Przed 17-tą edycją festiwalu Millennium Docs Against Gravity stało nie lada wyzwanie – w końcu miało to być pierwsze wydarzenie filmowe w pandemicznej rzeczywistości. Powiedzieć, że udało się ono wyśmienicie, to nie powiedzieć nic. Gdyby ekipa DOCSa rządziła Polską, po miesiącu bylibyśmy zapewne drugą Szwajcarią. Niesamowita dyscyplina, profesjonalizm, ale przede wszystkim pasja, stawiają organizację tego eventu na poziomie nieprzekraczalnym – szczególnie ze względu na część online, składającą się aż z dwóch etapów.
Obejrzane filmy podzieliłam na dwa bloki, ułatwiające ich ocenę.
BLOK I: docs
1. Malarka i złodziej / The Painter and the Thief / Benjamin Ree / Norwegia / 2020
+ za niesamowitą historię o sile sztuki, ludzkiej dobroci, podarowanych szansach i przemianach, których nikt się nie spodziewał
+ za historię, która spokojnie mogłaby posłużyć za film fabularny
2. Stroiciel Himalajów / Piano to Zanskar / Michał Sulima / Wielka Brytania / 2018
+ za prostą historię wspaniałych ludzi, którzy udowodnili, że chcieć to móc, nawet jeśli dotyczy to tak karkołomnego zadania, jak transport pianina do odległej osady w Himalajach
+ za radość życia
3. Euforia Istnienia / A létezés eufóriája / Réka Szabó / Węgry / 2019
+ za anatomię wojennej i obozowej traumy, opowiedzianą z wielką godnością
4. Wiara / Faith / Valentina Pedicini / Włochy / 2019
+ za fenomenalne zdjęcia i hipnotyzujący klimat
5. Dziecko miłości / Love Childd / Eva Mulvad / Dania / 2019
+ za bardzo bogaty, wielowymiarowy materiał (kamera towarzyszyła bohaterom siedem lat)
+ za emocjonalną podróż w głąb człowieczeństwa i świadectwo miłości jako siły napędowej, mogącej przenosić góry
6. Jaskinia / The Cave / Feras Fayyad / Dania, Niemcy, USA, Syria, Katar / 2019
+ za wstrząsający obraz odwagi i poświęcenia
7. Jutro albo pojutrze / Minding the Gap / Bing Liu / USA / 2018
+ za wielowymiarowy portret trudów dorastania
+ za skateboarding jako środek eskapistyczny
8. Ściana cieni / Eliza Kubarska, Piotr Rosołowski / Niemcy, Polska, Szwajcaria / 2020
+ za metafizyczną wędrówkę po Nepalu i świętej górze Szerpów
+ za subtelne, acz wymowne starcie dwóch sił: szacunku do tradycji i butności ego
9. Lis to lizał / Don’t Give a Fox / Kaspar Astrup Schröder / Dania / 2019
+ za dokumentalną, damską wersję filmów pokroju „Stand by me”
+ za chill i skateboarding
+ za uchwycenie ulotnych lat młodzieńczej beztroski, kiedy cieszyć można i powinno się absolutnie wszystkim
10. I Want My MTV / Tyler Measom, Patrick Waldrop / USA / 2019
+ za sentymentalną podróż do wspaniałych lat 80-tych i 90-tych
+ za błyskotliwy humor i kopalnię anegdot
11. Kobieta / Woman / Yann Arthus-Bertrand, Anastasia Mikova / Francja / 2019
+ za niesamowite, inspirujące i krzepiące historie wspaniałych kobiet
12. Ninosca / Ninosca – The Woman and the Emigrant’s Song / Peter Torbiörnsson / Szwecja / 2020
+ za przekrojowe, wieloletnie dzieło ukazujące powolne dojrzewanie do zmian i rodzenie się wolnościowej świadomości
13. Lekcja miłości / Małgorzata Goliszewska, Katarzyna Mateja / Polska / 2019
+ za poszukiwanie miłości i walkę o własne szczęście, niezależnie od wieku
14. Planeta 2.0 / Spaceship Earth / Matt Wolf / USA / 2020
+ za sylwetki niesamowitych ludzi – innowatorów, pasjonatów nauki, sztuki, a przede wszystkim piewców wolności, którzy przydaliby się naszym czasom
15. Ekstaza / Ecstasy / Moara Passoni / USA, Brazylia / 2020
+ za zilustrowanie swojej choroby oraz stosunku do ciała za pomocą oryginalnego, impresjonistycznego monologu
16. Système K / Renaud Barret / Francja / 2019
+ za świadectwo sztuki jako narzędzia w walce o prawa człowieka
17. Jak przetrwać zarazę / How to Survive a Plague / David France / USA / 2012
+ za najlepszą lekcję aktywizmu
18. Witamy w Czeczenii / Welcome to Chechnya / David France / USA / 2020
+ za wstrząsający obraz skali homofobii, ale też butności, arogancji i bezduszności czeczeńskich władz
19. Złapani w sieci / V síti / Vít Klusák, Barbora Chalupová / Czechy / 2020
+ za świetnie zaplanowaną i przeprowadzoną akcję namierzenia pedofilów w Internecie
20. Grubaski na front / Fat Front / Louise Unmack Kjeldsen, Louise Detlefsen / Dania, Szwecja, Norwegia / 2019
+ za ciałopozytywizm w najlepszym wydaniu
+ za walkę z “kanonami” piękna
+ za zastrzyk pozytywnej energii i śmiechu
BLOK II: BIOGRAFIE
1. Helmut Newton. Piękno i bestia / Helmut Newton: The Bad and the Beautiful / Gero von Boehm / USA / 2020
+ za doskonale zrealizowaną biografię genialnego fotografa – tego nie da się opisać, trzeba zobaczyć
2. Andriej Tarkowski. W świątyni kina / Andrey Tarkovsky. A Cinema Prayer / Andrey A. Tarkovskiy / Rosja, Szwecja, Włochy / 2019
+ za kumulację podejścia Tarkowskiego do sztuki i świata
+ za kopalnię wiedzy i inspiracji, rzucającą nieco światła na niektóre aspekty jego dzieł
3. Tajemnice Showgirls / You Don’t Nomi / Jeffrey McHale / USA / 2019
+ za dystans do siebie i luz, będące jednocześnie wyrazem uznania i miłości do Verhoevena (którego przecież nie można nie kochać)
4. Tarantino: bękart kina / QT8: The First Eight / Tara Wood / USA / 2019
+ za humorystyczną, dynamiczną biografię, po której ma się ochotę na retrospekcję twórczości Tarantino
5. Szukając Gilles’a Carona / Looking for Gilles Caron / Mariana Otero / Francja / 2019
+ za nietypowe ujęcie biografii, bazujące na analizie fotografii Carona, dokumentujących m.in. wojnę w Wietnamie
+ za ogromną dyscyplinę realizacyjną i konsekwencję, nadające całości hipnotycznego rytmu
+ za emocjonalną szczerość i obraz jednostki na tle wojny i całego zła, które niesie ona za sobą
6. Z wnętrza / Cezary Grzesiuk, Tomasz Szwan, Krystian Kamiński / Polska / 2019
+ za wyśmienite smaczki serwowane przez bohaterów („ale proszę jeść tak, żeby się najeść, a nie tak etykietalnie”)
7. Bezlitosny Mike Wallace / Mike Wallace is Here / Avi Belkin / USA / 2019
+ za ukazanie Mike Wallace’a we wszystkich wymiarach: od bezkompromisowego publicysty, do człowieka borykającego się z głęboką depresją, trawionego przez rodzinną tragedię
8. Analogowy wizjoner / An Impossible Project / Jens Meurer / Niemcy, Austria / 2020
+ za niepoprawny optymizm i sylwetkę marzyciela z krwi i kości
+ za analogi! Czy można ich nie kochać?
9. Na wiarę. “Egzorcysta” Williama Friedkina / Leap of Faith / Alexandre O. Philippe / USA / 2019
+ za profesjonalizm Williama Friedkina – i jego miłość do stworzonego działa (oraz do siebie samego)
10. Jiro śni o sushi / Jiro Dreams of Sushi / David Gelb / USA / 2011
+ za perfekcjonizm i dyscyplinę
DOCS against GRAVITY 16 / 2019
1. Symfonia Fabryki Ursus
Jaśmina Wójcik / Polska / 2018
Film Wójcik to doświadczenie niezwykłe. Z jednej strony to uczta formalna: perfekcyjne kadry, zero przypadkowości, dopieszczony montaż. Rzemiosło na najwyższym poziomie, pokazujące i wrażliwość audiowizualną twórczyni i umiejętność opowiadania historii – która w kinie jest kluczowa. Z drugiej zaś strony “Symfonia Fabryki Ursus” to niemal mistyczna podróż w czasie, podróż w rytmie maszyn i bicia ludzkiego serca – bo to film będący przede wszystkim bardzo blisko człowieka.
5/5
2. Co zrobisz, gdy świat stanie w ogniu? / What You Gonna Do When the World’s on Fire?
Roberto Minervini / Włochy, Stany Zjednoczone, Francja / 2018
Od strony formalnej i artystycznej jest to prawdopodobnie najlepszy dokument jaki kiedykolwiek widziałam. Wprost nie do uwierzenia. Momentami przypomina zgrabną improwizację fabularną – klimatem rodem z Coppoli czy Bogdanovicha.
Intymny szkic społeczności Afroamerykańskiej z Nowego Orleanu protestującej przeciwko dyskryminacji rasowej. Minervini ludzkie dramaty przemyca po cichu, obleka w trudną do strawienia, a jednak konieczną codzienność, budując portrety nie do zapomnienia.
5/5
3. Cała przyjemność po stronie kobiet / # Female Pleasure
Barbara Miller / Szwajcaria, Niemcy / 2018
O kobietach tłamszonych przez patriarchat, zmuszanych do kastowych i religijnych małżeństw, rytualnie obrzezanych, molestowanych przez duchownych, skazywanych przez sąd za sztukę naruszającą tabu. O okaleczeniu na całe życie – fizycznym i psychicznym, o utracie zaufania. O kobietach, którym mówi się, że własnego ciała i seksualności należy się wstydzić, nagość jest zła, a posłuszeństwo wobec męża jest jedyną drogą do zbawienia. O kobietach, które nie znały równości, partnerstwa, miłości, czułości – które musiały je wypracować na fundamentach traum, musiały wyszarpać je życiu, poniżone przez własną społeczność, kulturę i rodzinę. Ogromne brawa dla bohaterek za odwagę. Historie pięć niezwykłych kobiet, które zmieniając swoje życie, zmieniają świat.
5/5
4. Pod ostrzałem / Under the Wire /
Chris Martin/ Wielka Brytania / 2018
Jeden z tych obrazów, które dekonstruują człowieka i nie pozwalają na spokojny powrót do rzeczywistości. Wstrząsająca relacja z wojny w Syrii, z rzezi ludności cywilnej i z tego, jak świat odwraca wzrok, kiedy nie musi patrzeć lub kiedy w pomocy nie ma interesu.
Marie Colvin, korespondentka wojenna „The Sunday Times” i fotograf Paul Conroy w 2012 nielegalnie przedostali się do miasta Homs, żeby opowiedzieć światu o kłamstwach reżimu, całkowicie opuszczonych, pozbawionych żywności, leków i pomocy medycznej mieszkańcach oraz o tym, jak miasto było dzień pod dniu zrównywane z ziemią. Marie Colvin zginęła w czasie jednego z bombardowań, Conroyowi cudem udało się wrócić do domu. Koniecznie do obejrzenia.
5/5
5. Kiedy owca staje się lwem / When Lambs Become Lions
Jon Kasbe / Stany Zjednoczone / 2018
Kolejny film, który od strony formalnej i narracyjnej jest czystą doskonałością. Hipnotyzujący obraz zła skontrastowanego z obezwładniającym pięknem dzikiej, afrykańskiej przyrody.
5/5
6. Sztuka Pauline Kael / What She Said: The Art of Pauline Kael
Rob Garver / USA / 2018
Uwielbiam ludzi z pasją, a kiedy tą pasją jest kino, uwielbiam podwójnie. Zatem obraz poświęcony Pauline Kael, jednej z najbardziej wpływowych krytyczek filmowych w historii kina, kupił mnie bezgranicznie. Bezkompromisowa, odważna, lubująca się w aluzjach i ciętym piórze, a przy tym niespotykanie dowcipna. Być jak Kael! To jest dopiero coś! Motywujący, inspirujący – do ukochania.
5/5
7. Halston
Frédéric Tcheng / USA / 2019
Biografia Roya Halstona Frowicka, jednego z najważniejszych projektantów mody w historii. Tętniąca amerykańskim stylem lat 80-tych opowieść o pasji, miłości do życia, perfekcjonizmie, pracy ponad siły, despotyzmie, zagubieniu we własnym sukcesie i bolesnym upadku.
5/5
8. Varda według Agnès / Varda by Agnès
Agnès Varda / Francja / 2019
Czyli Agnès Varda opowiada o sobie i swojej miłości do sztuki filmowej. Czy może być coś piękniejszego?
5/5
9. My Generation
David Batty / Wielka Brytania / 2017
No you won’t fool the children of the revolution! Czyli o narodzinach brytyjskiej popkultury. Smaczne i pożywne. Każdy kto kocha tamten czas, będzie oglądał jak zahipnotyzowany. Michael Caine w roli narratora był jedynym możliwym wyborem – do słuchania godzinami.
4,5/5
10. Ewa nie chce spać / Searching Eva
Pia Hellenthal / Niemcy 2019
Portret pokolenia na przykładzie skrajnego przypadku. O poszukiwaniu siebie, ścieraniu własnej wrażliwości z tym, co dookoła. Zgrabny realizacyjnie, bardzo instagramowy.
Czy Eva prowokuje, przesadza z sieciowym ekshibicjonizmem czy może jest cichym, samozwańczym psychoterapeutą tak samo zagubionych jako ona osób? Może w ogóle nie chodzi o odnajdywanie siebie, a o szukanie, bycie tu i teraz, doznawanie? Czy to, co wykreowane jest kłamstwem czy jednak prawdą o nas lub sposobem radzenia sobie z traumami, drogą do spokoju? Czy pozbawianie przymiotów znaczenia jest drogą do wolności? Jeśli film skłania do tylu pytań, musi być dobry.
4,5/5
11. Noc nad nocami / Die Nacht der Nächte
Yasemin Şamdereli / Niemcy / 2018
Dawno nie widziałam tak pozytywnego, ciepłego obrazu, który nie tylko mnie rozbawił (i nie tylko mnie), ale wprowadził w błogi, idylliczny wręcz nastrój. Historia czterech par z sześćdziesięcioletnim stażem, opowiadających o swojej miłości i wspólnym życiu.
4,5/5
12. Serbka / Srbenka
Nebojša Slijepčević / Chorwacja / 2018
Film jest zapisem prac nad sztuką teatralną dotyczącą zabójstwa 12-letniej Serbki, Aleksandry Zec i jej rodziny przez chorwacką rezerwę policyjną. Oliver Frljić, reżyser spektaklu “Klątwa”, postanowił przenieść historię Aleksandry na deski teatru, czym obudził serbsko-chorwackie demony.
Film przeplatają rozważania dotyczące przynależności narodowej i prześladowań z nią związanymi. Mocne, ważne kino.
4/5
13. Eksperyment na tratwie / Flotten
Marcus Lindeen / Szwecja, Dania, Niemcy, Stany Zjednoczone / 2018
Zanim producenci telewizyjni wpadli na pomysł zamknięcia ludzi w naszpikowanym kamerami domu, Santiago Genovés w 1973 posunął się do bardziej skrajnego rozwiązania. Ulokował się z dziesiątką ochotników na tratwie, obrał kurs przez Atlantyk i prowokując różne zachowania, przez 3 miesiące przeprowadzał swój “wielki” eksperyment, który miał wyjaśnić czy ludzie są z natury agresywni i czy wojny są nierozerwalnym elementem naszego gatunku.
Po 40 latach członkowie podróży spotykają się na replice tratwy, żeby wspomnieć tamten czas i przy okazji nie zostawić suchej nitki na Santiago.
Film dość lekki, ale też przyjemny – pełen nietuzinkowego, czasem absurdalnego humoru.
DOCS against GRAVITY 15 / 2018
1. Love Express. Zaginięcie Waleriana Borowczyka / Love Express. The Disappearance of Walerian Borowczyk
reż. Kuba Mikurda / Poland, Estonia / 2018
Jakubowi Mikurdzie udało się to, co nie udało się twórcom “Księcia i Dybuka” – stworzyć fenomenalny portret genialnego artysty (choć paradoksalnie filmy te zdobyły ex aequo Nos Chopina). Bogaty w wypowiedzi reżyserów i krytyków filmowych, a także materiały archiwalne z samym Walerianem Borowczykiem, jest najciekawszą pozycji tegorocznego festiwalu. Ogromne brawa dla Kuby Mikarudy za reżyserię z najwyższej półki.
5/5 + 0,5 za plakat – 5,5!
2. Człowiek delfin / Dolphin Man
reż. Lefteris Charitos / Grecja, Kanada, Francja, Japonia / 2017
Nie pamiętam ile razy oglądałam “Wielki Błękit”, ale pamiętam jak bardzo zmiażdżył mnie pierwszy seans – najpiękniejszy w dziejach kina hołd złożony pasji. Obejrzenie po tylu latach dokumentu poświęconego Jacquesowi Mayol, który stał się inspiracją dla Luca Bessona (i jednocześnie współtwórcą scenariusze „Le Grand Bleu”) było równie niesamowitym przeżyciem. Ten film ma w sobie wszystko to, co najważniejsze – człowieka, historią, pasję.
Jacque Mayol nie był jedynie wybitnym nurkiem, który jako pierwszy w historii ustanowił rekord 100m w nurkowaniu na bezdechu. Był swojego rodzaju wodnym filozofem, poszukującym więzi człowieka z oceanem, zakochanym w delfinach – z wzajemnością. Był człowiekiem do którego jak do nikogo innego pasuje cytat Sarah Williams: I have loved the stars too fondly to be fearful of the night.
Film ukazuje nie tylko życie zawodowe Mayola i jego miłość do głębin, ale też życie osobiste, pełne samotności, bólu po stracie ukochanej osoby, niemożność odnalezienia się w pozawodnej rzeczywistości. To portret przejmujący i chwytający za gardło, a jednocześnie budzący olbrzymi podziw do tego jakże niesamowitego człowieka.
Warto wspomnieć, że narratorem filmu jest Jean-Marc Barr – odtwórca roli Mayola w filmie „Wielki błękit”.
Wrażenia po projekcji spotęgowało spotkanie z dwoma nurkami: Bartoszem Łukasikiem oraz Tomaszem Nitką – prekursorem nurkowania na bezdechu w Polsce.
5/5 to zdecydowanie za mała nota dla tej pozycji.
3. W tenisie love znaczy zero / Love means zero
reż. Jason Kohn /Stany Zjednoczone/2017/90 min
Portret Nicka Bollettieriego – legendarnego trenera tenisa, skupiony głównie na jego burzliwej relacji z Andre Agassim. Podobnie jak w przypadku Mayola i „Człowieka delfina” mamy do czynienie z genialną osobowością, tytanem pracy, pasjonatą. Bolleterrie śmieje się, że nie pamięta imion swoich ośmiu żon, nie pamięta dzieciaków, które wyrzucał ze swojej słynnej Akademii Tenisa, kiedy przestały wygrywać i zaczęły spadać do przeciętności, ale pamięta niemal wszystko, co ma związek z Agassim. Fascynująca historia relacji despotycznego mistrza i zbuntowanego ucznia, z bardzo gorzkim finałem.
Mocne 5/5
4. Lubow – miłość po rosyjsku / LYUBOV – Love in Russian
reż. Staffan Julén / Szwecja / 2017
“Lubow – miłość po rosyjsku” to zbiór wywiadów Swietłany Aleksijewicz, próbującej okiełznać pojęcie miłości oraz jej braku. Zabawne, pełne dystansu i słowiańskiej werwy, ale też ciepłe i wzruszające wyznania jej bohaterów to pozycja zdecydowanie godna polecenia.
Mocne 5/5
5. Alain Ducasse – kuchenne wyzwania / The Quest of Alain Ducasse
reż. Gilles de Maistre / Francja / 2017
Portret ikony francuskiej kuchni – człowieka o wielkiej klasie, gentlemana w każdym calu, pasjonaty, perfekcjonisty z nutą despotyzmu. Kamera towarzyszy Ducassowi w jego kulinarnych podróżach – Tokyo, Kyoto, Mongolia, Paryż, Stany – niesamowity kalejdoskop kulinarnych doznań. Końcem tej podróży jest otwarcie restauracji w samym Wersalu – tylko pozazdrościć!
5/5
6. Rosyjska robota / The Russian Job
reż. Petr Horký / Czechy /2017
Petr Horký jest niezwykłym reżyserem – mając z pozoru niezbyt zajmującą historię, stworzył obraz unikatowy – współczesnej Rosji, której jak mówi główny bohater, marzy się rewolucja, która niczego nie zmieni. Bo Andersson, szwedzki menadżer, a zatem symbol współczesnego rozwoju, zostaje zatrudniony przez państwo rosyjskie do uratowania fabryki AwtoWAZ, producenta Łady – symbolu postsowieckiego zarządzania. Jego metody nie spełniają jednak mokrego snu Rosjan, a fabryka coraz bardziej oddala się od świetlanej przyszłości.
Podobnie jak Lubow – miłość po rosyjsku, Staffana Julén, film ma w sobie dużo dawkę rosyjskiego absurdu i humoru – niemal każda scena skonstruowana jest ze sprzeczności, takich jak chociażby wywód Anderssona na temat nadchodzących zmian skonfrontowany z zaspanym robotnikiem fabryki czy wypowiedzi samego Anderssona na temat Rosji – cudo.
5/5
7. Pokolenie pieniądza / Generation Wealth
reż. Lauren Greenfield / Stany Zjednoczone / 2018
Pieniądze szczęścia nie dają – jakże to banalne i oklepane. Greenfield ze starej prawdy stworzyła kalejdoskop próżności, chciwości, pychy, słabości i bólu. I mimo, że nie odnajdziemy tu niczego odkrywczego, historie jej bohaterów i jej samej to bardzo ciekawe studium złych wyborów przy jednoczesnej próbie naprawienia błędów i odnalezienia szczęścia w życiu. Duży plus za bardzo zgrabną realizację.
5/5
8. Czyściciele internetu / The Cleaners
reż. Hans Block, Moritz Riesewieck / Niemcy, Brazylia / 2018
To że treści w Internecie są selekcjonowane i cenzurowane nie jest żadną tajemnicą. Od dawna wiadomo również, że właściciele mediów społecznościowych uginają się pod presją rządów, blokując nieprzychylne im treści w danych obszarach geograficznych.
Na film składają się wyznania moderatorów, czyli osób odpowiedzialnych za decydowanie o tym, które z wrzucanych do sieci materiałów będą usuwane oraz jakie są kryteria selekcji. Jaki jest jednak wpływ takiej pracy na samych „Czyścicieli Internetu”? Wielu z nich nie jest w stanie wytrzymać presji oraz obciążenia psychicznego związanego z treściami pornograficznymi (szczególnie w kontekście pornografii dziecięcej) czy terrorystycznymi.
O ile w przypadkach blokowania treści ewidentnie łamiących prawo lub stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia oraz pokoju na świecie, działanie moderatorów jest jak najbardziej pożądane, to stosowanie sztywnych kryteriów dla bardziej złożonych sytuacji godzi w wolność słowa. Świetnym przykładem jest przytoczony w filmie obraz Illma’ny Gore, artystki, która namalowała nagiego Donalda Trumpa z małym penisem i podpisała “Make America great again”. Konto Illmy zostało bardzo szybko zablokowane, a ona sama została pobita na ulicy przez mężczyznę krzyczącego: “TRUMP 2016!”
Czy jednak w czasach tak olbrzymiego pośpiechu, patrzenia na niemal każde działanie przez pryzmat jego opłacalności finansowej oraz przede wszystkim w czasach, kiedy codziennie do Internetu trafiają miliony nowych treści, jesteśmy w stanie wypracować inne mechanizmy selekcji?
5/5
9. Obcy w sieci / The Stranger
reż. Nicole Nielsen Horanyi / Dania / 2017
Obcy w sieci jest swego rodzaju „paradokumentem”. Główna bohaterka, Amanda, odgrywa sceny historii, która ją spotkała. Kilka lat wcześniej poznała przez Internet miłość swojego życia – Caspra, milionera, którego rodzina była w posiadaniu wielu nieruchomości w Kopenhadze. Z czasem książę z bajki okazuje się być patologicznym mitomanem i zwykłym oszustem, który na koncie ma całą listę przestępstw. Jak chociażby podawanie się za arystokratę, który uratuje pewien klub sportowy przed bankructwem. Kiedy księgowy zaczyna go sprawdzać, Casper błyskawicznie się ulatnia. Tak jak w innych przypadkach. Mechanizm jest prosty: mamienie, kuszenie bogactwem, wyciągnięciem z finansowych tarapatów, które odwraca uwagę od rzeczywistych zamiarów. Z jednej strony chodzi o materialną kradzież, życie za darmo, z drugiej o bycie w centrum uwagi, jako osoba niezwykle bogata, wpływowa i budząca podziw. Dla Amandy tą obietnicą była miłość, nie pieniądze.
4/5
10. Książę i dybuk / The Prince and the Dybbuk
reż. Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski / Polska, Niemcy / 2017
Próba sportretowania Michała Waszyńskiego, jednej z najbardziej fascynujących i tajemniczych postaci kinematografii. Próba niestety niezbyt udana, pozostawiająca uczucie dość dużego niedosytu. Za mało miejsca poświęconego dorobkowi artysty, szczególnie okresowi działania w Ameryce, za mało wywiadów dotyczących tego jaki właściwie był. Kilka lakonicznych wypowiedzi zostawia widza z poczuciem niedostatecznego researchu twórców.
3,5/5
AGNIESZKA PILACIŃSKA 