MFF Nowe Horyzonty 22 /2022
1. Godland / Vanskabte Land
Hlynur Pálmason / Dania, Islandia, Francja, Szwecja / 2022
2. W trójkącie / Triangle of Sadness
Ruben Östlund / Szwecja, Francja, Wielka Brytania, Niemcy / 2022
3. You Won’t Be Alone
Goran Stolevski / Wielka Brytania, Serbia, Australia / 2022
4. Boylesque
Bogna Kowalczyk / Polska, Czechy / 2022
5. Oni niosą śmierć / They Carry Death / Eles transportan a morte
Helena Girón, Samuel M. Delgado / Hiszpania, Kolumbia, Francja / 2021
6. Pięć diabłów / The Five Devils / Les cinq diables
Léa Mysius / Francja / 2022
7. Błędny ognik / Will-o’-the-Wisp / Fogo-Fátuo
João Pedro Rodrigues / Portugalia, Francja / 2022
8. Mostro
José Pablo Escamilla / Meksyk / 2021
9. Takie lato / That Kind of Summer / Un été comme ça
Denis Côté / Kanada / 2022
10. Niewidomy człowiek, który nie chce obejrzeć „Titanica” / The Blind Man, Who Did Not Want to See Titanic / Sokea mies joka ei halunnut nähdä Titanicia
Teemu Nikki / Finlandia / 2021
MFF Nowe Horyzonty 21 /2021
1. Śmierć niewinności i grzech nieistnienia / Death of a Virgin, and the Sin of Not Living / George Peter Barbari / Liban / 2021
+ za wybitny debiut reżyserski
+ za oryginalność i nowatorskie podejście do filmowej narracji
+ za podszytą subtelnym humorem, poetycką przypowieść o istocie życia
+ za autentyczne wzruszenie zarówno kunsztem opowieści, jak i jej szczerością
2. Ziemia jałowa / The Wasteland / Dashte khamoush / Ahmad Bahrami / Iran / 2020
+ za miażdżące surowością kino społeczne
+ za portret złamanych żyć, ujętych na tle społecznym
+ za fenomenalne zdjęcia
+ za jedno z najmocniejszych zakończeń w historii kina
3. Początek / Beginning / Dasatskisi / Dea Kulumbegashvili / Gruzja, Francja / 2020
+ za surowy portret sytuacji kobiety w patriarchalnym świecie
+ za nadanie dźwięku niesłyszalnemu dotąd głosowi
+ za portret Gruzji, jej kondycji mentalnej i społecznej
4. Bebia, moje jedyne pragnienie / Bebia, à mon seul désir / Juja Dobrachkous / Wielka Brytania, Gruzja / 2021
+ za subtelne pożegnanie przeszłości
+ za nieustanne przenikanie portretu osobistego ze społecznym, tworzące miejscami materię nie do rozgraniczenia.
+ za formalną perfekcję
5. Fortuna – dziewczynka wśród olbrzymów / Fortuna – The Girl and the Giants / Fortuna / Nicolangelo Gelormini / Włochy / 2020
+ za zabiegi formalne, które wynoszą tę opartą na prawdziwych wydarzeniach historię, do niebywale dojrzałego obrazu
+ za metaforyczność gubiącą trop co do gatunkowości
+ za przejmującą grę Cristiny Magnotti
6. Księżyc, 66 pytań / Moon, 66 Questions / Selene 66 Questions / Jacqueline Lentzou / Grecja, Francja / 2021
+ za wiwisekcję choroby i zagubienia
+ za klimat opowieści tkany z niezwykłą wrażliwością, subtelnością i uwagą
+ za genialną Sofię Kokkali
7. Desterro / Maria Clara Escobar / Brazylia, Portugalia, Argentyna / 2020
+ za bolesną pieśń na cześć braku przynależności, jako jedynego panaceum na wewnętrzną niewolę
+ za bardzo klimatyczną i nieoczywistą narrację o pułapce codzienności, rutyny i znużenia
8. Fucking with Nobody / Hannaleena Hauru / Finlandia / 2020
+ za diagnozę życia w blasku social mediów, która dotyczy zarówno influencerów, jak i publiczności
+ za cudowny, błyskotliwy, niezmiernie przemyślany, trzymający uwagę portret współczesnego świata, gdzie papierowe emocje sprzedają się dużo lepiej, niż te prawdziwe
+ za przepyszny humor
9. Sexual Drive / Kôta Yoshida / Japonia / 2021
+ za erotykę bez odrobiny nagości
+ za ramen z ekstra słoniną
10. Przygotowania, żeby być razem przez czas nieokreślony / Preparations to Be Together for an Unknown Period of Time / Felkészülés meghatározatlan ideig tartó együttlétre / Lili Horvát / Węgry / 2020
+ za intrygujące wodzenie widza za nos, tylko i aż po to, żeby pokazać rozległe spektrum między romantycznymi oczekiwaniami, a przetrawionym lękami i przeróżnymi bagażami zderzeniem z rzeczywistością
+ za surowy, chłodny i nieco metafizyczny klimat
11. W roli głównej / The Leading Actor / El actor principal / Paula Markovitch / Meksyk / 2
+ za walkę jednostki z systemem, na tle dwóch obszarów: slumsów i środowiska artystycznego
+ za życie na własnych zasadach jako jedynej formie wolności
+ za poszukiwanie piękna i prawdy o świecie w miejscach tak nieoczywistych, jak hotelowa pralnia
12. Olśniewający widok / The Luminous View / La veduta luminosa / Fabrizio Ferraro / Hiszpania, Włochy / 2021
+ za niebywałą odwagę tworzenia mocno niszowej narracji
+ za wielowymiarowość, również gatunkową
+ za pieść na cześć wolności
+ za miękki klimat szumiącego lasu
+ za duszną atmosfera alienacji, niedopasowania, zagubienia i niezręczności, która powoduje, że chce się być z bohaterami w tym lesie, a jednocześnie uciec stamtąd jak najdalej
DOKUMENT
1. A-ha / a-ha: The Movie / Thomas Robsahm, Aslaug Holm / Norwegia, Niemcy / 2021
2. Przejażdżka z Jackiem / Jack’s Ride / No táxi do Jack / Susana Nobre / Portugalia / 2021
3. Cmentarzysko / Cemetery / Carlos Casas / Francja, Wielka Brytania, Polska, Uzbekistan / 2019
MFF Nowe Horyzonty 20 / 2020 + AFF 11 / 2020
Tegoroczne “Nowe Horyzonty”, podobnie jak inne festiwale, zmuszone zostały do przejścia w tryb online, dzięki czemu w domowym zaciszu mogliśmy się rozkoszować filmowymi perełkami z całego świata, jednocześnie tęskniąc niezmiernie (co do tego nie mam wątpliwości) za bardziej namacalnym przeżyciem, jakie stanowi żywa tkanka kinowej sali. Oby kolejna edycja odbywała się już w ociekającym lipcowo-sierpniowym słońcem Wrocławiu.
Ranking nie uwzględnia tytułów widzianych wcześniej, na innych festiwalach lub w regularnej dystrybucji, przede wszystkim “Atlantydy” (35 WFF), “Emy” i “Czarnego niedźwiedzia” (36 WFF), które są dziełami wybitnymi, zasługującymi oczywiście na TOP10, ale będące już w innych zestawieniach, jak chociażby film Valentyna Vasyanovycha, który był numerem jeden 35 WFF, a także znalazł się w czołówce najlepszych filmów 2019 roku.
1. Słudzy/ Servants / Služobníci / Ivan Ostrochovský / Słowacja, Rumunia, Czechy, Irlandia / 2020
+ za kino wielkie w swoim minimalizmie
+ za nakreśloną z niezwykłą subtelnością historię o dobru i złu
+ za heroizm zmieszany z goryczą
+ za rozliczenie z polityczną przeszłością reżimu i Kościoła
+ za fenomenalne zdjęcia
+ za napięcie rodem z najlepszego thrillera
2. DAU. Natasza / DAU. Natasha
Ilya Khrzhanovskiy, Jekaterina Oertel / Niemcy, Ukraina, Wielka Brytania, Rosja / 2020
+ za surową kalkę totalitaryzmu, portrety ludzi łamanych przez system
+ za dokumentalną formę narracji, bogatą w detale i naturalizm
3. Pora wylinki / Time of Moulting / Fellwechselzeit / Sabrina Mertens / Niemcy / 2020
+ za wstrząsający obraz samotności i emocjonalnego chłodu
+ za wycieczkę po najgorszych zakamarkach umysłu
+ za scenografię budującą klaustrofobiczny klimat
4. Siła ognia / Fire Will Come / O que arde / Oliver Laxe / Hiszpania, Francja, Luksemburg / 2019
+ na mistrzostwo storytellingu
+ za niespieszne kadry i szerokie kąty
+ za kamienną twarz Amadora Ariasa
+ za niedopowiedzenia i międzywierszową narrację – mon amour
5. To nie pogrzeb, to zmartwychwstanie / This Is Not a Burial, It’s a Resurrection
Lemohang Jeremiah Mosese / Lesotho / 2019
+ za poruszającą historię walki o ziemię, tradycję i pamięć przodków
+ za mistycyzm i duchowość
+ za portret kobiety walczącej
+ za cierpienie przekute w czyn
+ za metaforę cyklu życia
6. Vitalina Varela / Pedro Costa / Portugalia / 2019
+ za narrację tkaną obrazem
+ za fenomenalne zdjęcia w półmroku i fragmentaryczność oświetlenia, tworzące jeden z najwybitniejszych pod kątem operatorskim filmów w historii kina
+ za portret żałoby przepełnionej goryczą, niezałatwionymi sprawami i tęsknotą
+ za heroiczny portret kobiety doświadczającej ciągłych strat, a mimo tego niestrudzenie odbudowującej swój świat
7. Niepamięć / Apples / Mila / Christos Nikou / Grecja, Polska, Słowenia / 2020
+ za nietuzinkową, absurdalną historię o wyparciu traumatycznych wydarzeń
+ za błyskotliwy, subtelny humor
+ za scenę na basenie
8. Luty / February / Février / Kamen Kalev / Bułgaria, Francja / 2020
+ za najpiękniejszą pochwałę życia w zgodzie ze sobą, na przekór oczekiwaniom całego świata
+ za humanistyczną pieśń o człowieku i jego wolności
+ za minimalizm i ciszę
9. Make Up / Claire Oakley / Wielka Brytania / 2019
+ za najlepszy film queerowy ostatnich lat, wymykający się wszelkim kliszom
+ za przebudzenie świadomości ograne podświadomością i pokazywaniem tego, czego nie ma, zamiast tego, co jest
+ za wodzenie widza za nos mieszaniem gatunków
10. Między śmiercią a śmiercią / In Between Dying / Sepelenmis Ölümler Arasinda
Hilal Baydarov / Azerbejdżan, Meksyk, USA / 2020
+ za poetycką opowieść o życiodajnej miłości i śmiercionośnej obojętności
+ za nienachalną przypowieść o sensie życia
+ za piękne zdjęcia, wspaniałą muzykę, szczyptę absurdu i wyważony humor
11. Komar / Mosquito State / Filip Jan Rymsza / Polska / 2020
+ za wielowymiarowy, niemalże filozoficzno traktat o człowieku, jego miejscu we współczesnym świecie i ekosystemie
+ za liczne metafory i symbole
+ za puszczanie oka do widza i dystans do siebie
+ za nowatorsko ujęte przebudzenie świadomości
+ za wyborną kreację Beau Knappa, którego można jeść łyżkami
12. Wujek Frank / Uncle Frank/ Alan Ball / USA / 2020
+ za ciepłą historię o cenie wolności i miłości
13. Sweet Thing / Alexandre Rockwell / USA / 2020
+ za nietuzinkową historię o trudach dorastania w alkoholowej i rozbitej rodzinie
+ za piękne zdjęcia, które odciążają treść
+ za fenomenalnego Willa Pattona i loki Lany Rockwell
14. Zło nie istnieje / There Is No Evil / Sheytan vojud nadarad
Mohammad Rasoulof / Niemcy, Iran, Czechy / 2020
+ za pierwszą nowelę – 10/10
15. Materna / David Gutnik / USA / 2020
+ za mięsistą anatomię traum
+ za czwartą etiudę i “Kino”
16. Shiva Baby / Emma Seligman / USA / 2020
+ za wnikliwy, szczery i pozbawiony patosu portret młodych ludzi, żyjących w kołowrotku niespełnionych oczekiwań i nadmiaru wyborów, z których nierzadko żaden nie jest tym właściwym
+ za klaustrofobiczny klimat rodzinnych spotkań
17. Zabij to i wyjedź z tego miasta / Kill It and Leave This Town
Mariusz Wilczyński / Polska / 2019
+ za emocjonalną szczerość autobiograficznej podróży
+ za świetną kreskę
18. Nigdy, rzadko, czasami, zawsze / Never Rarely Sometimes Always
Eliza Hittman / Wielka Brytania, USA / 2020
+ za potrzebny portret nieletnich dziewczyn mierzących się z trudem nie tylko aborcji, ale i biurokracji i urzędniczej bezduszności
+ za surowość narracji
+ za mocną scenę z tytułową kwestią: nigdy, rzadko, czasami, zawsze
19. Opowieści z kasztanowego lasu / Stories from the Chestnut Woods / Zgodbe iz kostanjevih gozdov
Gregor Božič / Słowenia, Włochy / 2020
+ za piękno i siłę prostoty w narracji
+ za realizm magiczny
20. Pierwsza krowa / First Cow / Kelly Reichardt / USA / 2019
+ za wyśmienity antywestern
+ za feministyczne wtręty
+ za sprawną narrację, która trzyma mocno uwagę
21. Nowy porządek / New Order / Nuevo orden / Michel Franco / Meksyk, Francja / 2020
+ za uniwersalny obraz mechanizmów rządzących kapitalistycznym światem – “everybody knows the fight was fixed, the poor stay poor, the rich get rich”
22. Rose gra Julie / Rose Plays Julie
Joe Lawlor, Christine Molloy / Irlandia, Wielka Brytania / 2019
+ za brak przetartych szlaków i niesamowity powiew narracyjnej świeżości
+ za wielkie oczy Anny Skelly, która gra w zasadzie tylko nimi
23. Dni / Days / Rizi / Tsai Ming-liang / Tajwan, Francja / 2020
+ za ciszę i minimalizm
+ za intymność i sensualność
24. Po kablach / Los conductos / Camilo Restrepo / Francja, Kolumbia / 2020
+ za nietypową konstrukcję, wymykającą się fabularnym ramom
+ za mnogość symboli i metafor w portretowaniu skorumpowanej, skąpanej w biedzie i narkotykach Kolumbii
+ za swoisty traktat filozoficzny o naturze zła
25. Aida / Quo vadis, Aida?
Jasmila Žbanić / Bośnia i Hercegowina, Austria, Rumunia, Holandia, Niemcy, Polska, Francja,
Norwegia, Turcja / 2020
+ za wstrząsający portret największej po II wojnie światowej zbrodni przeciwko ludzkości w Europie
– za chaos narracyjny pierwszej części filmu, który wytrąca uwagę
26. Metamorfoza ptaków / The Metamorphosis of Birds / A metamorfose dos pássaros
Catarina Vasconcelos / Portugalia / 2020
+ za poetykę wypełnioną po brzegi wersami o sile natury i kruchości ludzkiego życia
+ za ładunek metafizyczny
– za przeładowanie formą
27. Tato / Father / Otac
Srdan Golubović / Serbia, Francja, Niemcy, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina / 2020
+ za walką o godność, będącą fundamentem człowieczeństwa
+ za ostatnią, zaskakującą scenę, unikającą banalnego happy endu i ckliwości
28. Prawdziwie spełnieni / Fully Realised Humans / Joshua Leonard / USA / 2020
+ za niewymuszony śmiech i czyste szaleństwa bohaterów
+ za scenę z dildo
29. Wielorybnik / The Whaler Boy / Kitoboy / Philipp Yuryev / Rosja, Polska, Belgia / 2020
+ za prostą historię o tym, że wszędzie dobrze, ale w “domu” najlepiej
30. Dwudzieste stulecie / The 20th Century / Matthew Rankin / Kanada / 2019
+ za przepięknie absurdalny, komiczny trip
31. Przyjdzie śmierć i będzie miała twoje oczy / Death Will Come and Shall Have Your Eyes / Vendrá la muerte y tendrá tus ojos
José Luis Torres Leiva / Chile, Niemcy, Argentyna / 2019
+ za intymny obraz miłości i śmierci – żegnania życia i osoby, z którą się je dzieliło
+ za prostotę w snuciu opowieści
+ za bliskość emocjonalną
32. Sanktuarium / Sanctorum / Santuário / Joshua Gil / Meksyk, Dominikana, Katar / 2019
+ za wykorzystanie do walki o wolność i godność mistycyzmu i meksykańskiej mitologii
33. Eden / Éden / Ágnes Kocsis / Węgry, Rumunia / 2020
+ za pieśń na cześć wolności jako warunku nadrzędnego egzystencji
+ za wiwisekcję samotności i depresji
+ za metaforę śmierci – zarówno jednostki, jak i świata jako degradowanego ekosystemu
34. Godzina zmierzchu / The Evening Hour / Braden King / USA / 2020
+ za “less is more”
+ za leniwą, klimatyczną narrację, która mimo tempa nie gubi uwagi
35. Zabójstwo dwojga kochanków / The Killing of Two Lovers / Robert Machoian / USA / 2020
+ za porządnie zrealizowany obraz rozpadu relacji
36. O niedogodności narodzin / The Trouble with Being Born
Sandra Wollner / Austria, Niemcy / 2020
DOKUMENT
1. Gunda / Victor Kossakovsky / Norwegia, USA / 2020
+ za mistrzostwo formalne: zdjęcia nie mające sobie równych
+ za narrację dokumentalną poświęconą trzodzie chlewnej, którą ogląda się jak największe arcydzieła światowej kinematografii
+ za subtelną agitację proekologiczną, która trafia bardziej niż drastyczne przekazy
2. David Byrne: American Utopia / David Byrne’s American Utopia / Spike Lee / USA / 2020
+ za fenomenalne przeżycie muzyczne i artystyczne
3. Barbara Lee. Prawdziwa władza / Truth to Power: Barbara Lee Speaks For Me
Abby Ginzberg / USA / 2020
+ za portret kobiecej odwagi, zarówno w wymiarze prywatnym, jak i publicznym
4. Jimmy Carter, rockandrollowy prezydent / Jimmy Carter: Rock & Roll President
Mary Wharton / USA / 2020
+ za świadectwo polityki pokoju, jakże niemodnej wszędzie, gdzie w grę wchodzą zyski z wojny
+ za urok osobisty Cartera, jego wrażliwość i pogodność
5. Jak woda / Be Water / Bao Nguyen / USA, Wielka Brytania / 2020
6. Hopper/Welles / Orson Welles / USA / 2020
MFF Nowe Horyzonty 19 / 2019
1. Synonimy / Synonyms / Synonymes
Nadav Lapid / Francja, Izrael, Niemcy / 2019
+ za nietypowy obraz “obcego” próbującego zasymilować się z nowym otoczeniem
+ za kolosalną dawkę inteligentnego i miejscami absurdalnego humoru
+ za musztardowy płaszcz
2. Portret kobiety w ogniu / Portrait of a Lady on Fire / Portrait de la jeune fille en feu
Céline Sciamma / Francja / 2019
+ za czystą doskonałość formalną i narracyjną – wielkie kino od pierwszego do ostatniego kadru
+ za obojczyki Noémie Merlant
3. Żegnaj, mój synu / So Long, My Son / Di jiu tian chang
Wang Xiaoshuai / Chiny / 2019
+ za subtelne uchwycenie zmagania z żałobą
+ za wrażliwą, cichą narrację, która robi większe wrażenie, niż niejeden krzyk
+ za portret społeczny Chin na przestrzeni lat
4. Mid90s / Najlepsze lata
Jonah Hill / USA / 2018
+ za genialny obraz beztroski, pasji i przyjaźni, który nie udaje wielkiego dzieła
+ za najlepszą w karierze kreację Lucasa Hedgesa
5. Van Gogh. U bram wieczności / At Eternity’s Gate
Julian Schnabel / Irlandia, Szwajcaria, Wielka Brytania, Francja, USA / 2018
+ za przełamanie konwencji w nurcie filmów biograficznych, odejście od typowej narracji osadzonej na życiowych punktach kulminacyjnych i skupienie się na stanie bohatera, przez co film stwarza wrażenie rozmowy z Van Goghiem, oddychania tym samym powietrzem, co on – niesamowite!
6. Matthias i Maxime / Matthias and Maxime / Matthias et Maxime
Xavier Dolan / Kanada / 2019
+ za pozbawione fałszu emocjonalne tsunami
+ za portret pokolenia i jednostek – Dolan kolejny raz udowadnia, że jest znakomitym obserwatorem ludzkiej natury
7. Człowiek, który wszystkich zaskoczył / The Man Who Surprised Everyone / Czełowiek, kotoryj udiwił wsiech
Natasza Merkulowa, Aleksiej Czupow / Rosja, Francja, Estonia / 2018
+ za oryginalny scenariusz i nietypowe podejście do problemu choroby terminalnej
8. Wysoka dziewczyna / Beanpole / Dylda
Kantemir Bałagow / Rosja / 2019
+ za surowy obraz okaleczonej Rosji i okaleczonych kobiet
9. Ostry odległy łoskot / Rough Remote Rumble / Ronco rumor remoto
Jorge López Navarrete / Hiszpania / 2018
+ za doskonałe zdjęcia, budujące sprawnie narrację
+ za wyjątkową metaforę odchodzenia, pozostawiania po sobie porządku, powrotu do bycia częścią natury – czyli prochem – wszystkim i niczym
+ za odwagę zrobienia filmu, w którym nie pada ani jedno słowo (podobnie jak w “Black Level” czy “Plemieniu”)
10. Przynęta / Bait
Mark Jenkin / Wielka Brytania / 2019
+ za powrót do tradycyjnych narzędzi filmowych: kamery 16mm, formatu 4:3
+ za brak moralizatorstwa przy jednoczesnym ukazaniu “walki” dwóch biegunów
11. Dirty God
Sacha Polak / Holandia, Wielka Brytania, Belgia, Irlandia / 2019
+ za szczerość i autentyczność emocjonalną
+ za odwagę Vicky Knight
12. Biały, biały dzień / A White, White Day / Hvítur, Hvítur Dagur
Hlynur Pálmason / Islandia, Dania / 2019
+ za surowe studium żałoby, pozbawione tanich wzruszeń
13. Oni / Loro
Paolo Sorrentino / Włochy, Francja / 2018
+ za wszystko – Sorrentino to Sorrentino – wiadomo
14. Obywatel Jones / Mr. Jones
Agnieszka Holland / Polska, Wielka Brytania, Ukraina / 2019
+ za walkę o dziejową prawdę
15. X&Y
Anna Odell / Szwecja, Dania / 2018
+ za zdystansowane i błyskotliwe studium ludzkiej natury, seksualności i granic wolności artystycznej
+ za Mikaela Persbrandta (!)
16. Angelo
Markus Schleinzer / Austria, Luksemburg / 2018
+ za nadanie wartości uniwersalnych historii sprzed stuleci
Zabrakło mi jedynie rozwinięcia tej części życia Angelo, która miała miejsce po tym, jak stracił posadę. Mam poczucie luki i zbyt szybkiego przeskoku do jego sędziwych lat.
17. Flesh Out
Michela Occhipinti / Włochy / 2019
+ za ukazanie alternatywnych kanonów piękna i presji społecznej w celu ich osiągnięcia
+ za walkę o wolność osobistą
18. Ból i blask / Pain and Glory / Dolor y gloria
Pedro Almodóvar / Hiszpania / 2019
+ za piękne kadry i prawdziwych bohaterów
– za brak głębokiej warstwy, która zatopiłaby ten obraz na dłużej w mojej pamięci
19. Tommaso
Abel Ferrara / Włochy, Wielka Brytania, USA / 2019
+ za słodko-gorzki realizm w portretowaniu bohatera
+ za Willema Dafoe, który robi cały film
20. Jinpa / Zhuang si le yi zhi yang
Pema Tseden / Chiny, Tybet / 2018
+ za oryginalne kino zemsty
+ za doskonałe zdjęcia
MFF Nowe Horyzonty 18 / 2018
1. Fokstrot / Foxtrot
Samuel Maoz / Francja, Niemcy, Izrael / 2017
Film, który zarówno formalnie, jak i metaforycznie zatacza krąg. Rozpoczyna się w mieszkaniu Feldmannów, którzy dowiadują się, że ich syn zginął podczas pełnienia służby wojskowej. Następnie akcja przenosi się do punktu kontrolnego w Izrealu, gdzie poznajemy czterech młodych żołnierzy – ta część jest mozaiką symboli, która w pewnym momencie wybucha niczym granat. Na koniec reżyser wraca do scenerii z części pierwszej, zamykając klamrę rozważań o życiu.
Samuel Maoz stworzył przejmujący obraz z jednej strony antywojenny, z drugiej stawiający pytania o karmę, równowagę, zadośćuczynienie za łaskawość losu. Jest w tym filmie dużo bólu, obrazów nasączonych niesprawiedliwością, z którymi pogodzić nie mogą się ani bohaterowie ani widzowie. To kino innej, najwyższej kategorii.
2. Zniewaga / L’insulte
Ziad Doueiri / Belgia, Francja, USA, Liban, Cypr / 2017
Film wykorzystujący do pokazania uniwersalnych wartości i prawd o człowieku, stary jak świat motyw sprzeczki. Yasser Abdallah Salameh, uchodźca z Palestyny, brygadzista prac remontowych w Bejrucie, zostaje oblany wodą ze źle zamontowanej rynny w mieszkaniu Tonyego Hanny, libańskiego chrześcijanina. Ponieważ Tony nie chce wpuścić robotników (czytaj: Palestyńczyków) do domu, Yasser montuje zewnętrzną rynnę bez jego zgody. Tak zaczyna się konflikt, który wkrótce zaangażuje i podzieli lokalną społeczność oraz libańskie media. Bo nie o rynnę tu chodzi, a o słowa, które padają z ust Tonyego – słowa o mocy ciosów, nie do wybaczenia, nie do zignorowania.
Kiedy adwokaci prześcigają się w nieczystych chwytach i płomiennych mowach, a w mieście dochodzi do zamieszek i dewastacji, nasi bohaterowie odkrywają o sobie prawdy będące clue filmu. Nie ma znaczenia, który z nich wygra, bo miejsce w którym znajdą się pod koniec historii przyniesie niespodziewany spokój dla każdego z nich.
Doueiri niewątpliwie celnie diagnozuje ludzką naturę, ale przede wszystkim pokazuje, jak wiele współczesnych konfliktów, to konflikty wyssane przez nas z mlekiem matek, przekazywane z pokolenia na pokolenie, których sile ulec może każdy. I że ich zgaszenie wymaga „jedynie” zrozumienia, dostrzeżenia w „Innym” siebie. Nie usprawiedliwia swoich bohaterów, ale zwraca uwagę, że za każdym człowiekiem stoi inna historia – z którą często trudno jest sobie samemu poradzić.
3. Żal / Ga’agua
Savi Gabizon / Izrael / 2017
Ariel o tym że miał syna dowiaduje się po jego śmierci, podczas krótkiego spotkania ze swoją dawną miłością. Podróż na jego pogrzeb zmienia się w życiowy przełom – swoistą próbę odzyskania utraconego ojcostwa.
Żal jest jedną z najpiękniejszych festiwalowych niespodzianek – to mieszanka błyskotliwości, oryginalności i inteligentnego, a miejscami absurdalnego wręcz humoru.
4. Szczęśliwy Lazzaro / Lazzaro Felice
Alice Rohrwacher / Francja, Niemcy, Szwajcaria, Włochy / 2018
Ze względu na swoją metaforyczność, film ten jest zdecydowanie jedną z najciekawszych pozycji konkursu głównego Cannes – nie wiem nawet czy nie najlepszą. To alegoryczna przypowieść o świecie, systemie klasowym, kapitalizmie, ludzkiej naturze, kierunku w którym niechybnie podążamy. Pozycja obowiązkowa.
5. Shoplifters / Manbiki kazoku
Hirokazu Koreeda / Japonia / 2018
Bardzo poetycki i subtelny poemat o wadze rodziny, niekoniecznie tej biologicznej, o potrzebie bliskości i dobroci. Zdecydowanie najcieplejszy film z konkursu głównego. Bez patosu, szczery i uczciwy. Historia o tym, że można mieć wszystko, nie mając niczego.
6. Blackkklansman
Spike Lee / USA / 2018
Autor, autor! Zbyt amerykański jak na konkurs główny, ale jakże dobry! Spike Lee jest mistrzem puentowania rzeczywistości. Jego najnowszy film to historia Rona Stallwortha, który w latach 70-tych prowadził śledztwo w sprawie Ku Klux Klanu i jako pierwszy czarnoskóry mężczyzna otrzymał legitymację tej organizacji. Lee serwuje ostry, piękny humor, który jednak z czasem każe śmiać się nieco ciszej, aż w końcu zamyka nam usta. Historia Stallwortha jest pretekstem do pokazania Ameryki współczesnej, w której pod rządami Trumpa rasizm odradza się niczym feniks z popiołów. Mamy tutaj trochę karcenia palcem za zakopanie własnej tożsamości i zaniedbywanie dziedzictwa i aż szkoda, że jest to jedynie dodatek do całości, że ta refleksyjność ginie w tle wartkiej akcji i sypanych jak z rękawa dowcipów. Końcowe dokumentalne przebitki zestawiające materiały archiwalne ze współczesnym, nie pozostawiają złudzeń, że historia kocha się powtarzać, a my mamy moralny obowiązek zrobić wszystko, aby do tego nie doszło.
7. Dogman
Matteo Garrone / Francja, Włochy / 2018
Historia dobrego i poczciwego weterynarza Marcello i jego wątpliwej relacji z miejscowym rzezimieszkiem Simoncino – mającym mięśnie jak czołg i mózg wielkości orzeszka. Simoncino rozdaje karty w lokalnej społeczności – jak koks poleci mu nie w tą dziurkę, rozwali wszystko dookoła, najlepiej głową. Marcello koks załatwia, więc jest w w miarę bezpiecznej sytuacji, ale przyjdzie i jego pora na zebranie cięgów od „kumpla”.
Film Matteo Garrone to kalejdoskop delikatności i dobroci oraz czystej, nieuzasadnionej agresji. Niestety nie niesie za sobą żadnego nowum, a jego wydźwięk sprowadzić można do stwierdzenia Nietzschego o tym, że walcząc z demonami, sami stajemy się bestiami. To film, który od początku mógł mieć tylko jedno zakończenie i być może to jest jego największą wadą. Niemniej wart jest obejrzenia, chociażby ze względu na fenomenalne kreacje aktorskie.
8. Dom, który zbudował Jack / The House That Jack Built
Lars Von Trier / Dania, Francja, Niemcy, Szwecja / 2018
Zacznę od tego, że z seansu wyszło 41 osób. Hit the road Jack and don’t you come back, No more, no more, no more, no more!
Von Trier jest na etapie masturbacji własnym geniuszem. Znowu przekracza granice, przekraczalne tylko dla niego i bynajmniej nie chodzi tu o szokowanie widza, ale podobnie jak w Nimfomance o sportretowanie ludzkiej natury. Tutaj również mamy przypowieści z królestwa zwierząt, liczne metafory i symbole oraz przepiękną zabawę formą (genialny pomysł na epilog). Jednak te racjonalne eksperymenty wielkiego mistrza nie mają takiej mocy jak wcześniejsze poematy zostawiające ślady na duszy i ciele. Zdecydowanie bardziej wolałam, kiedy Von Trier przełamywał fale i tańczył w ciemnościach.
9. Litość / Pity
Babis Makridis / Estonia / 2018
Historia prawnika, którego żona pogrążona jest w śpiączce i który zamiast się tą sytuacją martwić, znajduje w niej pewne plusy, jakimi są troska, zainteresowanie i pomoc otoczenia. Babis Makridis w prześmiewczy sposób pokazuje, jak bardzo prymitywni potrafimy się stać, żeby znaleźć się w centrum uwagi, jak wiele poświęcić, żeby poklepano nas litościwie po plecach. Niestety zakończenie jest owleczone absurdem do takiej granicy, że nie jestem w stanie traktować go jako świadomej konwencji czy narracyjnej konsekwencji pastiszu, a jedynie jako nieudaną próbę zamknięcia tematu z bardzo dużym potencjałem.
10. Polegaj na mnie / Lean on Pete
Andrew Haigh / Wielka Brytania / 2017Film o często bolesnym i pełnym upadków wkraczaniu w dorosłość. Mimo uniknięcia banału i ckliwości, Haigh serwuje kino niezbyt odkrywcze.
AGNIESZKA PILACIŃSKA 